Eerste in Deventer gedrukte boek permanent terug dankzij aanschaf door Vrienden van de SAB

Gepubliceerd op: 3 juli 2020 08:47

De Vereniging van Vrienden van de Stads- of Athenaeumbibliotheek (SAB) deed in juni dit jaar een wel heel bijzondere aankoop: een exemplaar van het allereerste in Deventer gedrukte boek, de Liber bibliae moralis (1477). Dit bijzondere boek, dat vorig jaar nog te zien was in de tentoonstelling ‘Deventer Boekenstad. Twaalf eeuwen boekcultuur aan de IJssel’, is - na omzwervingen door Groot Brittannië en de Verenigde Staten - nu permanent in bruikleen ondergebracht bij de Athenaeumbibliotheek in Deventer.

Vanaf vrijdag 10 juli tot en met 29 augustus is het boek te bewonderen in de Proosdij van de Bibliotheek Centrum, waar verschillende recente aanwinsten worden getoond.

De Liber bibliae moralis is het eerste gedrukte boek van Richard Pafraet, de eerste Deventer drukker. Het is een Latijns bijbelcommentaar van de middeleeuwse auteur Petrus Berchorius, een erg geliefd werk dat veelvuldig met de hand gekopieerd werd. Hoewel het een groot en daardoor duur boek was, waagde Pafraet zich aan het drukken ervan. Hij verwachtte er blijkbaar genoeg te kunnen verkopen.

Het boek is niet alleen gedrukt in Deventer: het behoorde toe aan het klooster Diepenveen, een vrouwenklooster van de Moderne Devotie, zo blijkt uit een Latijnse inscriptie op het schutblad. Het werk bevat talrijke met de hand geschilderde en versierde initialen die, na vergelijking met andere handschriften en boeken die in Diepenveen zijn gedecoreerd, eveneens aan dit klooster kunnen worden toegeschreven.

Na Diepenveen verhuisde het boek mogelijk naar Emmerich, waar het in bezit kwam van de broeders van de Orde van het Heilig Kruis, een kloosterorde die banden had met de Moderne Devotie. Er wordt verder onderzoek gedaan om de complete geschiedenis van het boek in beeld te krijgen. Wat in ieder geval zeker is, is dat de Vereniging van Vrienden van de SAB met de aankoop van dit exemplaar het Deventer erfgoed heeft verrijkt met een prachtig en historisch belangrijk werk.

De Vereniging van Vrienden van de SAB helpt de bibliotheek bij de aanschaf en conservering van boeken, handschriften en andere documenten, die niet uit eigen middelen bekostigd kunnen worden. Meer informatie vind je op www.vriendensab.nl.