Nieuws uit de Bibliotheek

Terwijl koe Hermien uit Lettele wereldnieuws is, rij ik samen met collega Monique naar dit mooie dorpje aan de rand van Deventer. Niet voor de koe, hoewel ik wel hoop een glimp van haar op te vangen natuurlijk, maar voor de bibliotheek.

Een van onze kleinste filialen is in Lettele gevestigd, tegenover de school en de kerk, in de winkel van Firma Roesink. De laatste jaren holden de uitleencijfers achteruit. Hoewel cijfers niet alles zeggen, trokken wij als bibliotheek zo goed als de conclusie dat de bibliotheek in dit dorp niet meer levensvatbaar was. Toen we dit meedeelden aan Erwin Kleine Koerkamp, eigenaar van de winkel, ontstond er een heel andere dynamiek. Volgens Erwin hadden wij als bibliotheek onvoldoende initiatief getoond om de belangstelling voor de bibliotheek hoog te houden. Hoewel het met zeven filialen lastig is om overal actief aanwezig te zijn, raakte hij een snaar. In plaats van elkaar verwijten te maken besloten we te gaan praten om te zien waar mogelijkheden lagen om deze voorziening in het dorp nieuw leven in te blazen. Erwin was daarin een stuwende kracht en er ontstond wat met een mooi woord ‘burgerinitiatief’ genoemd wordt.

Plaatselijk belang, de directeur van de basisschool, nieuwe vrijwilligers uit het dorp en de wijkmanager, samen hebben we onze schouders eronder gezet en nagedacht over een slim concept om de bibliotheek open te houden. En dat dat gelukt is bleek afgelopen maandagmiddag. Honderd kinderen stonden op het schoolplein luidkeels te roepen: hiep, hiep, hiep, wij willen de bieb! Een simpele kreet, maar wat kreeg ik daar een warm gevoel van; al die opgetogen gezichten die de bibliotheek toezingen alsof ze naar de Efteling mogen. Alle leerlingen kregen een mooie bibliotheektas met hun eigen naam erop, vormgegeven door een ontwerpbedrijf uit Lettele en gefinancierd door WijDeventer. Iedere week bezoekt een van de klassen de bibliotheek. Enthousiaste vrijwilligers willen zich sterk maken om rondom lezen en literatuur in het dorp activiteiten te organiseren. De eerste activiteit heeft al plaatsgevonden. Onze Gele Verhalenbus met vrijwilliger/voorlezer Sandra Nieland is bij de school gekomen voor een ‘midwintervoorleesevent’. De vrijwilligers in Lettele zorgden voor chocolademelk. Met dit nieuwe concept en vooral met deze nieuwe energie hopen we de uitleencijfers én het enthousiasme voor lezen bij kinderen en hun ouders, buren en alle dorpsgenoten zo te stimuleren dat de bieb in Lettele blijft bestaan. Ik begrijp wel dat koe Hermien graag in Lettele wilde blijven.

Alice van Diepen
directeur

reageer op deze blog

De winnaars zijn donderdag 25 januari bekend gemaakt tijdens de traditionele Dichtersavond. Een aangenaam vol Theater Bouwkunde zag Tatum Lubbers winnen in de categorie jongeren. Dick van Welzen veroverde de eerste positie bij de volwassenen. Thema van dit jaar was Theater. In totaal deden 35 volwassenen en 220 jongeren uit de derde klassen van het Etty Hillesum Lyceum locaties De Boerhaave en Het Stormink mee.

Gedichten die raken
In beide categorieën waren acht gedichten genomineerd die allemaal werden voorgelezen. Als het kon door de schrijver zelf en anders door één van de juryleden. Alle acht jongeren waren aanwezig. Zij bezetten samen met familie en vrienden een groot deel van de zaal. Het gedicht dat ze tijdens een speciale poëzieles maakten was vaak het eerste dat ze ooit geschreven hadden. Het publiek reageerde enthousiast op de grappige, kwetsbare en verrassende gedichten. De meegekomen docenten gunden hun leerlingen de ervaring. “Het is fantastisch om waardering te krijgen omdat je mensen raakt met zoiets persoonlijks als een gedicht.”, aldus één van hen. Tatum Lubbers won de eerste prijs met haar gedicht ‘Leven’. Op de tweede plaats eindigde Philippe van Emde Boas. Marit Uiterlinden werd derde.

'Leven' van Tatum Lubbers

Heftige discussie
Zo onervaren als de jongere dichters, zo doorgewinterd bleken de volwassenen. Voor bijna alle genomineerden was het niet de eerste keer dat ze er door de jury uitgepikt werden. Overigens weet de jury niet wie de schrijver van de gedichten is, ze buigt zich alleen over de kwaliteit en of de dichter zich wel aan het thema gehouden heeft. Of dat thema Theater voldoende verwerkt was leidde dit jaar tot heftige discussies bij de vijf juryleden. Over de winnaar was iedereen het eens. Dat was het gedicht ‘Het spel is uit!’ van Dick van Welzen. Tweede werd Hein van der Sloot en op de derde plaats eindigde Anna Wiersma.

'Het spel is uit!' van Dick van Welzen (helaas niet aanwezig en daarom geen foto)

Je spreekt met een mond vol stenen
zoals Demosthenes, ver in de duisternis
vangt een groot licht jouw verhaal.

In de diepte zwieren dan zinnen
gemaakt uit zoete wijn en liefde
van een geparfumeerde minnares.

Losbandige verleiding gaat
elke voorstelling te boven,
door de zaal waart een zacht woord.

Slechts de aard der dingen mag
in zo’n hemelse vlucht gebracht
wat waar is hoeft niet mooi te zijn.
Een schouwburg immers kent geen orde
van de dag, eisen van de tijd verdwijnen
dromen worden tot beeld geweven.

Hier vieren we dat verleden
en toekomst elkaar voor even opheffen in het uur nu
en dat verbazing paart met puur bedrog.

Wat op het podium geboren wordt sterft
dadelijk getroffen in het enkele ogenblik
kunst is tasten naar het onmogelijke.

Je smeekt me: dicht nog een laatste strofe
met daarin ‘hals- und beinbruch’, ‘het gordijn
valt’ en ‘zoenen’, maar het spel is uit.

Naadloos passende muziek
Zoveel waardering als voor de gedichten was er ook voor het optreden van de jonge Deventer liedjes- en tekstschrijver Vera Bon. Samen met topmuzikanten Jurgen Houwers op viool en Dirk Overbeek op accordeon kreeg ze de volledige aandacht van de zaal. Haar liedjes zijn poëzie op muziek. Dat talent gaat ze inzetten bij het winnende gedicht bij de jongeren. Als extra prijs zet Vera Bon het gedicht van Tatum Lubbers op muziek.

Gedichtendag 2018 is een initiatief van de Bibliotheek Deventer en Theater Bouwkunde en wordt georganiseerd in het kader van de Poëzieweek. De prijzen zijn beschikbaar gesteld door Boekhandel Praamstra, de Inktpot voor kantoorartikelen en de Bibliotheek Deventer. De foto's zijn gemaakt door de Deventer Foto Kring / Pieter Leeflang.

Op 22 december j.l. was ik aanwezig bij een bijeenkomst in de Athenaeumbibliotheek met vertegenwoordigers van Stichting IJssellandschap en Zorggroep Solis. De instellingen hebben een gezamenlijk verleden en vierden afgelopen jaar hun 750 jarig jubileum. Het bewijs lag te midden van de aanwezigen; een klein perkamenten stukje tekst, gedateerd 22 december 1257. Te lezen is hoe precies 750 jaar geleden het gasthuis in Deventer een onderkomen toegewezen kreeg, het Heilige Geestgasthuis, het oudste deel van wat nu nog ons pand aan de Brink is. Aan mij was gevraagd een document, in dit geval een usb stick met bestanden, in ontvangst te nemen. De usb stick bevat  herinneringen en foto’s die het afgelopen jaar verzameld zijn bij betrokkenen van beide organisaties. Ik voelde mij op dat moment even opgenomen in een select gezelschap van mensen die met oog voor het verleden iets van waarde doorgeven aan de toekomst. Je zou kunnen zeggen dat dit gezelschap zich op deze manier met elkaar rekenschap gaf van de verantwoording die we hebben om de goede dingen van het leven te koesteren en door te geven, in dit geval de zorg voor landschap en de zorg voor mensen.

De goede dingen van het leven koesteren en doorgeven, dat past ook bij een bibliotheek die 100 jaar bestaat.
100 jaar geleden opende de openbare bibliotheek in Deventer haar deuren, eerst op 29 juni de leeszaal en dan op 9 oktober 1918 de bibliotheek. Al in 1892 was de eerste openbare leeszaal in Utrecht geopend en daarna volgden er meer. In Deventer waren er al minstens 8 bibliotheken, waaronder natuurlijk de Athenaeumbibliotheek maar ook enkele kleinere vakbibliotheken, een katholieke bibliotheek en een volksbibliotheek voor de zogenaamde onvermogenden. De pleitbezorgers van dit nieuwe initiatief voor een openbare leeszaal en bibliotheek benadrukten dat ze iedereen ‘ontspanning en ontwikkeling’ wilden geven en onpartijdigheid hoog in het vaandel hadden. De eerste bestuursvergadering was op 21 december 1916 en daarmee begon de zoektocht naar een gebouw, boeken en geld. Vermeldenswaard is dat al in de eerste bestuursvergadering gesproken werd over de opname van de Athenaeumbibliotheek. Op dat moment werd dat door de bibliothecaris en direct betrokkenen van de Athenaeumbibliotheek nog als een grote ramp gezien. “Stel je voor dat al die prachtige boeken in handen zouden komen van beheerders die er niets voor zouden voelen, ‘misschien zelfs geen Grieks of Latijn kenden’….”. Soms is de tijd nog niet rijp voor verandering.

Bij de eerste zoektocht naar een gebouw kwam ook een pand aan de Stromarkt ter sprake. 100 jaar later en de fusie met de Athenaeumbibliotheek én het pand aan de Stromarkt zijn werkelijkheid geworden. Een paar dingen troffen me bij het lezen over de geschiedenis van de Bibliotheek. De eeuwige zoektocht naar geld en de doorlopende relatie met de gemeentelijke overheid hierover, maar bijvoorbeeld ook het belang dat gehecht werd aan de jeugdbibliotheek. Net als in onze tijd hield de bibliotheek zich niet aan de grenzen van het gebouw. Zo werden in de jaren ’30 toen er grote werkloosheid heerste, boeken ter beschikking gesteld voor zgn. ontspanningslokalen voor werkelozen. En al in 1947 werd gesproken over een centrale schoolbibliotheekdienst op initiatief van de toenmalige directeur, mejuffrouwTimmenga. Wat ik mooi vond om tussen de regels door te lezen is dat er door de jaren heen altijd mensen waren die zich ingezet hebben voor de continuïteit van de bibliotheek -medewerkers, bestuursleden, sympathisanten, leden- ; zij waren overtuigd van het nut van een openbare bibliotheek. Zij koesterden 100 jaar lang de bibliotheek als een van de goede dingen van het leven en zetten zich in om dat door te geven.

En daar ligt de verbindende schakel tussen de initiatiefnemers van het eerste uur en iedereen die op dit moment betrokken is bij de Bibliotheek Deventer. Met elkaar koesteren wij de bibliotheek en zijn we overtuigd van het belang van de bibliotheek, juist in de huidige samenleving.

Ik ben er trots op te mogen werken voor een 100 jaar oude organisatie die echt van Deventer is én springlevend. In  het jaar waarin de stad haar 1250 jarig jubileum viert, laten wij van ons horen. Met de opening van een nieuwe bibliotheek in Bathmen, een nieuwe bibliotheek in het centrum en met al onze andere filialen en activiteiten zijn wij er ook in 2018 voor iedere Deventenaar die nieuwsgierig is en zich wil ontwikkelen.

GELUKKIG NIEUWJAAR!
Alice van Diepen, directeur

Reageer op deze blog

Met mijn bergschoenen onder mijn jurk stapte ik gisterenmiddag richting de bouwplaats aan de Stromarkt. Inmiddels was ik er ruim twee maanden geleden voor het laatst en was ik reuze benieuwd hoe het gebouw er inmiddels van binnenuit uitziet.  Waar ik de eerste keer alleen de kelderverdieping en de begane grond kon bezichtigen mochten we nu ook de eerste en tweede verdieping zien. En dat was in één woord fantastisch. In het schemer van de namiddag kreeg de omgeving van de bibliotheek plotseling alle aandacht. De prachtige rij huizen aan de Stromarkt, de torens van de daken aan de kant van de korte Stromarkt en als klap op de vuurpijl de verlichte toren van de Lebuinuskerk.

Maanden hebben we met elkaar gesproken over het gebouw, het interieur, de kantoren, beveiliging, het dienstverleningsconcept en plotseling kreeg ik zicht op  een element  dat straks allesbepalend is als je in de nieuwe bibliotheek bent: de omgeving, de stad. Natuurlijk kozen we  daar destijds voor met het ontwerp van Janneke Bierman van Bierman Henket architecten en hebben we de relatie met de stad ook stevig verankerd in wat wij noemen het ‘narratief van de nieuwe bibliotheek’. Maar het is toch iets anders als je zomaar op een schemerachtige dinsdagmiddag in een gebouw in wording, tussen alle plassen door stappend, naar die prachtige stad om het gebouw heen kijkt!

Alice van Diepen
directeur

Reageer op deze blog