Nieuws uit de Bibliotheek

Al veertig jaar verzamelt Deventenaar Georg Hartong boeken over Overijssel. Sinds 1991, nu een kwart eeuw geleden, bevindt een groot deel van zijn collectie zich in de Athenaeumbibliotheek aan Het Klooster. In de vijfentwintig jaar breidde de collectie zich door schenkingen voortdurend uit.

Maandag 24 oktober j.l. schonk de gepassioneerde bibliofiel opnieuw ruim honderd bijzondere boeken aan de Vereniging van Vrienden van de Athenaeumbibliotheek. Dat het om heel speciale gift gaat, blijkt alleen al uit het feit dat zo’n veertig boeken tot nu toe in geen enkele bibliotheek aanwezig waren. De collectie-Hartong groeit hiermee uit tot ongeveer 2500 titels. Het gaat om een kapitale schat aan informatie over het literair en boekhistorisch erfgoed van Overijssel uit de periode 1600-1950. Hartong verzamelt alle boeken die betrekking hebben op Overijssel. Uiteraard werken die over Overijssel gaan, maar ook van Overijsselse schrijvers en uitgaven van alle Overijsselse drukkers. De collectie-Hartong is voor de provincie van onschatbare cultuurhistorische waarde.

Op de tentoonstelling Heilig Schrift in Museum Catharijneconvent in Utrecht zijn twee bijzondere handschriften uit Deventer Athenaeumbibliotheek te zien. Het gaat om kolossale middeleeuwse Hebreeuwse Bijbelboeken van een eerbiedwaardige ouderdom. Opvallend in deze dertiende-eeuwse boeken zijn de illustraties. De mensen, draken, honden en andere (fabel)dieren zijn gevormd uit zeer kleine letters. Een Joodse kunstvorm die bekend staat als microkalligrafie. Deze kunstvorm ontstond meer dan tien eeuwen geleden en maakt letterlijk het 'woord tot beeld'. Ook Arabische kalligrafen gebruikten deze techniek en zo inspireerden de Joodse en Arabische kunstenaars elkaar. Microkalligrafie was een wel heel bijzondere uitweg voor de beperkingen die werden opgelegd door het tweede gebod: ‘Gij zult u geen gesneden beeld, noch enige gelijkenis maken van dat wat boven in de hemel is, noch wat onder op de aarde is ...’.

Het boek Exodus bevat bijvoorbeeld een spectaculaire afbeelding van twee draken. Elders in een van de handgemaakte, perkamenten boeken is een schitterende menorah (zevenarmige Joodse kandelaar) te zien, vergezeld van twee vogels met mensenhoofden.

De boeken zijn tot 8 januari te zien op de tentoonstelling Heilig Schrift in Museum Catharijneconvent. De Tanach, Bijbel en Koran worden samen gepresenteerd. Een indrukwekkende expositie met eeuwenoude handschriften, prachtige boekbanden en kostbare attributen die horen bij de drie boeken van het jodendom, het christendom en de islam. De tentoonstelling toont aan de hand van topstukken hoe de drie heilige geschriften verschillen, maar juist ook opvallend vaak overeenkomen in schoonheid, gebruik en verering. Het is een expositie die in een tijd van veel vragen over het naast elkaar bestaan van verschillende religies in Nederland de blik zal verruimen. Meer kennis over de religies ligt immers aan de basis van meer begrip.

In augustus en september 2016 heeft de Bibliotheek Deventer 3 dialoogsessies gehouden. Deze openbare debatten gingen over de toekomst van de bibliotheek en iedereen in Deventer mocht meepraten. Meer dan 100 mensen hebben ideeën en denkbeelden uitgewisseld, uit alle hoeken van de stad. Conclusie: de bibliotheek is onlosmakelijk verbonden met Deventer, mag minder bescheiden zijn en iedereen gebruikt de bieb op zijn eigen manier. De bieb is van iedereen, voor iedereen.

Een greep uit de reacties:
“Bibliotheek moet faciliteren dat bibliotheek van iedereen is en dat moet je goed organiseren”
“Bibliotheek van iedereen: dus iedereen is lid”
“Athenaeumbibliotheek moet een goede plek krijgen in de nieuwe bibliotheek, erfgoed is belangrijk voor Deventer”
“Studenten hebben behoefte aan stilte studieplekken”
“Niet werken vanuit doelgroepen, maar juist zo flexibel zijn dat de bibliotheek kan inspelen op wie er zich op welk moment dan ook maar aandient”
“Niet zozeer een dienstverlenende relatie maar een faciliterende, gastvrije relatie met de gebruiker”
“Eigenaarschap bij de Deventenaar, geef de bibliotheek aan de stad”
“Gebouw met smoel dat mensen verleidt”
“Schoenmaker houd je bij je leest: gidsfunctie, ontmoeting, basisvaardigheden, leesplezier”
“Samenwerken met partners en organisaties in de stad is belangrijk”

Meer input
Ondanks de brede uitnodiging bleek er een lage vertegenwoordiging van jongeren en allochtone Deventenaren. Om ook hun stem te horen gaat de Bibliotheek Deventer binnenkort op pad, naar Saxion en naar theehuizen of moskeeën, om ook daar de behoeften en wensen t.a.v. de toekomstige bibliotheek op te halen.

Meerjarenbeleidsplan
Met alle opgehaalde informatie en wensen gaat de bibliotheek (verder) aan de slag met haar nieuwe missie en visie en meerjarenbeleidsplan. Zij verwacht dit uiterlijk begin volgend jaar gereed te hebben.

Na het succes van de Top Academie Keizerslanden startten op 6 september 15 studenten van verschillende basisscholen in de bibliotheek aan de Brink met deze opleiding. Op de Top Academie krijgen kinderen uit groepen 6,7 en 8 twee keer in de week extra lessen die gericht zijn op begrijpend lezen en woordenschat. Stuk voor stuk zijn ze slim genoeg om naar Havo of VWO te gaan, maar ze missen net dat beetje taalinzicht dat nodig is om de sprong volledig te maken. De lessen zijn gratis. De gemeente Deventer maakt het mogelijk omdat het wil investeren in een goede start voor de toekomst van de kinderen. Uit onderzoek in Utrecht is bewezen dat het werkt en halen de kinderen het benodigde niveau.

Bibliotheek biedt meerwaarde
De Top Academie wordt begeleidt door Sine Limite die zich bezig houdt met de verbetering en verankering van passend onderwijs binnen Deventer. De docenten en educatief medewerkers zijn allemaal gekwalificeerd en zijn gespecialiseerd in taalonderwijs. Dat de eerste Top Academies in de bibliotheek zitten is niet voor niets. Daar is taal in de vorm van kranten en boeken. En er zijn experts die leuk leesvoer kunnen aanraden. Op de foto krijgen de eerste studenten uitleg van zo'n expert, bibliotheekmedewerker Asuman Muller.

De bibliotheek werkt aan haar toekomst
De gemiddelde bezoeker merkt er nog niet veel van, maar achter de schermen denken we intensief na over onze toekomst. Waarom heeft Deventer een bibliotheek nodig? Wat voegt die bibliotheek toe aan de samenleving en hoe doen we dat? Want we zijn niet alleen gefuseerd met de Athenaeumbibliotheek, we gaan in 2018 ook verhuizen naar de Stromarkt. Neem daar alle veranderingen in onze maatschappij bij; de 24-uurs economie, e-books, minder leners, andere behoeften van inwoners waar het gaat om opdoen van kennis en inspiratie, de eis om jezelf te kunnen redden in een maatschappij die steeds (digi)taliger wordt en je begrijpt: wij zijn toe aan een nieuwe missie/visie en een nieuw meerjarenbeleidsplan.

Samen met u
De Bibliotheek is er voor iedereen en daarom hebben we deze zomer een kleine honderd Deventenaren bereid gevonden om met ons mee te denken en mee te praten in zogenaamde dialoogsessies. Een belangstelling waar wij zeer blij en vereerd mee zijn. Want het geeft aan dat de bibliotheek u aan het hart gaat. Door te luisteren naar wat de inwoners van Deventer (lid of geen lid), onze vrijwilligers en onze partners te zeggen hebben over ons, hoe zij de bibliotheek van de toekomst voor zich zien en welke wensen of vragen er zijn, geven wij onze missie en visie een verdieping en sluiten we daadwerkelijk aan bij de behoeften van de lokale samenleving.

Bijenkorf
De eerste dialoogsessie was op 31 augustus. In levendige gesprekken en discussie werd gesproken over het belang van de erfgoedfunctie en bijzondere collectie van de Athenaeumbibliotheek, over de andere functies die een bibliotheek volgens het publiek moet hebben: bijdragen aan de ontwikkeling van mensen (van jong tot oud), ontmoeting, lezen, onderwijzen van basisvaardigheden in taal en computer, het in aanraking brengen van kinderen met boeken zodat ze zin krijgen om te lezen, een gidsfunctie om mensen wegwijs te maken in de grote hoeveelheid informatie van nu en een plek waar je zomaar mag zijn, voor iedereen. Een bibliotheek die er voor iedereen is en dus ook te vinden is daar waar de Deventenaren zijn. Niet alleen in eigen gebouwen maar ook bij activiteiten van andere organisaties. En wat betreft de nieuwe bibliotheek aan de Stromarkt vatte een van de deelnemers het heel mooi samen; hij hoopte dat de nieuwe bibliotheek de bijenkorf van Deventer zou worden, waar het druk en levendig is, waar iedereen welkom is, waar mensen ‘in- en uitzoemen’.

De Bibliotheek introduceert 45.000 gesproken boeken voor leden met een leesbeperking.
Meer dan een miljoen Nederlanders hebben een leesbeperking. Zo telt ons land ruim 600.000 dyslectici en ongeveer 300.000 slechtzienden. Deventer telt ongeveer 3.500 personen met dyslexie en 2.000 slechtzienden.

Lezen kan iedereen
De verwachting is dat het aantal mensen met een leesbeperking de komende vijf jaar met 20% toeneemt. Dit komt door de vergrijzing en omdat bij steeds meer mensen de diagnose dyslexie wordt gesteld. Om te zorgen dat zij ook kunnen genieten van een goed boek heeft de bibliotheek iets nieuws: 45.000 gesproken boeken, exclusief voor leden met een leesbeperking. Want ‘een goed verhaal zit tussen je oren’.

Een uitgebreide collectie
Op de landelijke site www.bibliotheek.nl/passendlezen staan gesproken boeken in alle genres.
De gesproken boeken zijn exclusief beschikbaar voor bibliotheekleden met een visuele en/of fysieke leesbeperking, waardoor lezen niet of moeilijk gaat.
De Bibliotheek Deventer heeft zich als één van de 40 pilotbibliotheken aangesloten bij deze landelijke collectie en dienstverlening. Via de website van de Bibliotheek Deventer wordt u rechtstreeks naar deze dienstverlening geleid.

Eenvoudig op computer of tablet
Gebruik maken van gesproken boeken is eenvoudig en valt binnen het lidmaatschap van de Bibliotheek Deventer. Leden kunnen met hun lidmaatschapsgegevens een webaccount aanmaken, waarmee zij direct toegang krijgen tot de collectie gesproken boeken. Deze boeken zijn te beluisteren via een computer of tablet met een internetverbinding.

Aan tafel bij... is een serie radio en tv-portretten over inwoners van Deventer. Het zijn mensen voor wie het moeilijk is zich zelfstandig te redden in de maatschappij maar die toch meedoen omdat ze de juiste ondersteuning krijgen van de gemeente. Het Sociale Team in de wijk speelt een belangrijke rol bij het stellen van een heldere diagnose om tot juiste begeleiding in huis én op de werkplek te komen. In de uitzendingen wordt aan de hand van persoonlijke verhalen en ervaringen duidelijk welke mogelijkheden er zijn en hoe ze ingezet worden.

‘Aan tafel bij...’ is in opdracht van de gemeente Deventer gemaakt door de Bibliotheek Deventer en Deventer Radio en Televisie (DRTV). Zes maanden lang volgt elke maand een nieuw portret.

Afleveringen terugkijken

Aflevering 6: Marco en Martine Schoot
Marco en Maritine hebben beide een lichamelijke beperking, een baan en een huishouden. Bij onder andere vervoer, lichamelijke verzorging en huishouding is ondersteuning noodzakelijk. Welke hulp is mogelijk en wat kan het Sociaal Team voor je betekenen? In deze aflevering laten ze zien hoe hun leven eruit ziet vanuit hun rolstoel. Welke aanpassingen zijn er in huis en op de werkplek? Wat betekent hun hulphond Bailey voor hen en wat is de betrokkenheid van het Sociaal Team in hun wijk?

Beluister de radio-uitzending van 16 februari.

Aflevering 5: Familie Donker
Sven is de 8-jarige zoon van Jessica en Marc Donker. Al vrij snel na de geboorte van Sven constateert het consultatiebureau dat hij wat achterblijft in de ontwikkeling. Er volgt een reis langs diverse artsen en specialisten totdat de diagnose min of meer vastgesteld wordt: cerebrale pararese. Sven kan zijn spieren niet geleidelijk aan aan of uit zetten waardoor bijvoorbeeld lopen moeilijk wordt, maar ook dingen oppakken niet vloeiend gaat. Om goed voor hun zoon te kunnen zorgen krijgen Marc en Jessica ondersteuning van school en specialisten, maar ook van een gezinscoach. Die laatste wordt toegewezen door de gemeente en kijkt vooral mee naar de ontwikkeling en opvoeding van jongeren onder de 18. 

In het voorjaar van 2016 heeft een auditteam van de stichting Certificering Openbare Bibliotheken de Bibliotheek Deventer bezocht. Er is onderzocht of de Bibliotheek Deventer aan de certificeringsnorm voldoet. Er is voornamelijk gesproken over de ambities en dilemma's van de bibliotheek. Verschillende interviews zijn afgenomen met medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de verschillende beleidsterreinen. Ook heeft het auditteam verschillende bezoeken afgelegd aan de vestigingen van de bibliotheek en daar met dienstdoende bibliotheekmedewerkers gesproken. 

Op basis van het gehouden onderzoek blijkt dat de Bibliotheek Deventer een bibliotheekvoorziening is waarin alle kerntaken een plaats hebben. Met name door haar pro-actieve opstelling naar de samenleving en haar rol in het sociaal domein, lijkt de Bibliotheek Deventer voor de korte termijn toekomstbestendig te zijn, dit vanuit haar vertrouwen dat het management voldoende in control is om, omdanks de kwetsbare financiele positie, haar hoge ambities waar te maken. 

Bekijk hier het volledige rapport.