De eerste week van juli was ik samen met mijn man Karel een weekje op Vlieland. Sinds we kinderen hebben is Vlieland een regelmatig terugkerende bestemming. We kamperen altijd op camping Stortemelk, weliswaar een grote camping, maar door de ligging direct achter de duinen aan zee en de uitgestrektheid hebben wij daar geen last van. Nu we niet meer perse in het hoogseizoen op vakantie hoeven te gaan is het helemaal een fijne plek. Zonder al te veel campingdrukte is het helemaal genieten van de weidsheid, de steeds veranderende wolkenluchten en vooral die ochtendduik in zee.
Ik had drie boeken meegenomen: Aan de rand van de wereld van Michael Pye, Judas van Amos Oz (in e-bookvorm) en De vrijheid van de grens van Paul Scheffer. Te midden van Wadden- en Noordzee sprak het boek van Pye het meest tot de verbeelding. Zelfs als historicus had ik geen idee dat rondom de Noordzee en landen die er omheen liggen al ver voor het eind van de middeleeuwen een netwerk van handelscontacten bestond en daarmee allerlei beïnvloeding van cultuur en gebruiken. Zo denk je bij de Vikingen toch alleen aan plundertochten, maar Pye laat zien dat met de Vikingen ook gewoontes en tradities, geloof, brieven, wetenschap en ideeën uitgewisseld werden. De duistere Middeleeuwen blijken een stuk minder duister te zijn. Pye heeft voor z’n boek een indrukwekkende hoeveelheid bronnen doorgenomen en weet bijzondere relaties te leggen tussen verschillende thema’s als handel, liefde, mode en religie. Desondanks is het bijna een verhalende schrijfstijl waardoor je het boek achter elkaar uitleest.
Bij het lezen vroeg ik me af of de plek waar je een boek leest meerwaarde heeft voor het lezen. Natuurlijk helpt het als je de rust hebt om te lezen, vandaar dat veel mensen in de vakantie lezen. Maar gaat het verder dan dat. Vreemd genoeg kon ik in mijn herinnering heel weinig plekken koppelen aan een boek. Ik herinnerde me dat ik bij een eerdere vakantie op Vlieland Congo had gelezen van David van Reybrouck en tijdens een zonovergoten vakantie in Portugal de Welwillenden van Jonathan Littell. Een schrijnender contrast tussen de heerlijke, schaduwrijke vakantieplek en de roman van Littell waarin de Tweede Wereldoorlog en haar gruwelen beschreven worden door de ogen van een SS-officier, was bijna niet denkbaar. Misschien dat ik het daardoor onthouden heb. Maar of de locatie nu echt meerwaarde bood, dat betwijfel ik. Toch zal ik ‘Aan de rand van de wereld’ in mijn herinnering blijven koppelen aan dat heerlijke Waddeneiland waar ik ook een beetje thuis ben.
Alice van Diepen
directeur
